Dünya Limit Aşımı Günü: Bu Yılın Doğal Kaynaklarını Tüketip 2023’ün Kaynaklarını Kullanmaya Başlıyoruz…

İnsanlığın dünya üzerindeki kaynakları nasıl kullandığı üzerine araştırmalar yapan Küresel Ayakizi Ağı (Global Footprint Network) tarafından yürütülen araştırmada 2022 yılında Türkiye için Limit Aşım Günü 22 Haziran olarak belirlendi. Tüm dünya için belirlenen Limit Aşım Günü ise 28 Temmuz. Yani küresel olarak 1,75 dünya varmış gibi yaşıyoruz. Dünya ortalaması için bu tarih 2002 yılında 21 Eylül, 2012 yılında ise 4 Ağustos olarak belirlenmişti. Türkiye ise yenilenebilir kaynaklarını dünya ortalamasından 35 gün daha hızlı tüketiyor.

Limit Aşım Günü nedir?

Her yıl insanlığın doğal kaynaklara ve hizmetlere olan talebinin, gezegenin o yıl yeniden üretebileceği kaynakları aştığı güne “Dünya Limit Aşımı Günü” deniyor. Küresel Ayak İzi Ağı (Global Footprint Network), her yıl  Dünya Limit Aşım Günü tarihini belirlemek için, içinde bulunulan yılda dünyanın biyolojik kapasitesinin, insanlığın ekolojik ayakizini sağlamaya yettiği gün sayısını hesaplıyor. Yılın geri kalan günleri küresel bazda aşırı tüketime karşılık geliyor. Dünya Limit Aşım Günü, gezegenin biyolojik kapasitesinin yani dünyanın o yıl üretebileceği ekolojik kaynakların miktarının, insanlığın ekolojik ayakizine yani insanlığın o yıl için talep ettiği kaynaklara bölünmesi ve bir yıldaki gün sayısı olan 365 ile çarpılmasıyla hesaplanıyor.

Doğal kaynaklar ve insan tüketimi arasındaki bu açık, insanlığın ekolojik kaynak stoklarını tasfiye etmesi ve atmosfere başta karbondioksit olmak üzere zararlı gazlar salması sonucunda oluşuyor. Küresel Ayakizi Ağı, her yıl dünya ortalamasının yanında, ülkelerin çevresel etkisini değerlendirerek ülkelere göre Limit Aşım Günü tarihlerini de yayınlıyor.

Dünya Limit Aşımı Günü konsepti ilk olarak, 2006 yılında Global Footprint Network ile ilk küresel Dünya Limit Aşım Günü kampanyasını başlatmak için ortaklık yapan Birleşik Krallık düşünce kuruluşu New Economics Foundation’dan Andrew Simms tarafından ortaya atıldı. Dünyanın en büyük koruma organizasyonlarından Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF) da, 2007’den beri Dünya Limit Aşım Günü’ne katılım gösteriyor.

Bu yıl yayınlanan raporda Limit Aşım Günü en erken olan ülke 10 Şubat ile Katar. Katar’ı 14 Şubat ile Lüksemburg, 11 Mart ile Cook Adaları;13 Mart ile Bahreyn Birleşik Arap Emirlikleri ve Kanada takip ediyor.

Limit Aşım Günü’ne daha geç ulaşmak için neler yapabiliriz?

Dünyanın geleceğinin nasıl olacağını geçmişte yaptıklarımız kadar güncel seçimlerimiz ve gelecekte atacağımız adımlar da belirler. Daha sürdürülebilir seçimler yaparak ve daha bilinçli bir hayat sürerek her birimiz dünyanın kaynaklarının tükenme hızının yavaşlatılmasına katkıda bulunabiliriz.

• Enerji tasarrufu yapın

İnsanlığın karbon ayakizini yarı yarıya azaltmak, Dünya Limit Aşım Günü’nün 93 gün yani üç aydan fazla bir süre ileriye gitmesi anlamına geliyor. Evinizde ve iş yerinizde enerji tasarrufu yaparak bireysel karbon ayakizinizi önemli ölçüde azaltabilirsiniz. Enerji tasarruflu elektronik aletlere geçiş yaparak, kullanmadığınız zamanlarda elektronik aletlerinizi fişten çekerek ya da kapatma düğmeli prizler kullanarak; yenilenebilir temiz enerji kaynaklarını tercih ederek, yeniden doldurulabilir pil ve bataryalar kullanarak karbon ayakizimizi azaltabilir ve limit aşımı gününüileri tarihe taşıyabiliriz.

• Gıda tüketim alışkanlıklarınızı gözden geçirin

Dünyanın kaynaklarının yarısı insanlığın beslenmesi için kullanılıyor. Gıda alışverişlerinizi ve tüketiminizi bu gerçeği kendinize hatırlatarak planlayın. Gıda israfını dünya çapında yarıya indirirsek, Limit Aşımı Günü’nü de 13 gün ileriye kaydırmış oluruz. Evinizdeki fazla gıdaları bozulmadan değerlendirme alışkanlığı edinerek, fazla gıdayı paylaşarak ve tüketeceğinizden fazla gıda almayarak karbon ayakizinizi azaltabilirsiniz.

• Yürüyün, bisiklete binin, toplu taşımayı tercih edin

2050 yılında tüm dünya nüfusunun yüzde 70 ila 80’inin kentlerde yaşayacağı öngörülüyor. Küresel olarak otomobil kullanımı sonucu yarattığımız karbon ayakizini yarı yarıya azalttığımızda ve bunun yerine toplu taşıma kullanmaya, bisiklete binmeye veya kısa mesafeleri yürüyerek gitmeye başladığımızda Dünya Limit Aşım Günü’nü 13 gün ileri alabiliriz.

• Yeşili çoğaltın

Dünyadaki yeşil alanları hızlı bir şekilde yok ediyoruz. Global Forest Watch verilerine göre dünyanın önemli tropikal bölgelerinde 2020 yılında toplamda 42 bin kilometrekare ormanlık alan yok oldu. Bu miktar, Türkiye’nin neredeyse 16’da birine tekabül ediyor. Yalnızca  ormanlardan kaynaklanan kayıplar bile, 575 milyondan fazla arabanın yıllık karbondioksit emisyonuna eşdeğer. Bunun için insanlığın kolektif olarak var olan yeşil alanları koruması ve yok olanların yeniden yeşillenmesini sağlaması gerekiyor

• Tüketiminizi azaltın, elinizdekileri değerlendirin, geri dönüştürün

Dünya çapında her yıl 40 milyon ton elektronik atık oluşturuyoruz. Her saniye bir çöp kamyonu kadar kumaş atığı yakılıyor ya da çöp toplama alanlarına atılıyor. Yeni bir ürün satın almadan önce evinizde bulunan ürünleri tamir etme ya da yeniden değerlendirme seçeneklerini düşünün. Yalnızca birkaç kez kullanacağınız ürünleri kiralama ya da ödünç alma seçeneklerini değerlendirin.

Geri dönüştürülmeyen plastikler hem çöplük alanlarda toplanarak metan gazı yayılmasına neden oluyor hem de küçük parçalara bölünüp su ve toprağa karışarak tüm canlılar için tehdit oluşturuyor. Dünyada her gün 1,5 milyar pet şişe üretiliyor. Plastik kullanımınızı azaltarak, sürdürülebiilr ambalaja sahip ürünleri tercih ederk, satın aldığımız plastik ambalajlı ürünleri geri dönüşüm çemberine dahil ederek karbon ayakizimizi azaltabilir ve dünyamızın güzelliğinin korunmasına destek olabiliriz.