Sürdürülebilir Kozmetik Alışverişi Kılavuzu

İçinde yaşadığımız ve bize temel yaşam kaynaklarımızı sunan dünyamız küresel iklim krizi, doğal kaynak tahribatı, kirlilik ve türlerin yok olması gibi birçok tehdit ile karşı karşıya. Bu durum bizleri de çevre dostu bir yaşam tarzı benimsemeye ve gündelik hayatımızda daha sürdürülebilir seçimler yapmaya çağırıyor. Kozmetik alışverişlerinizde nasıl daha sürdürülebilir seçimler yapabileceğiniz konusunu derinleştirmeden önce sürdürülebilirlik nedir, biraz açalım.

Sürdürülebilirlik nedir?

Sürdürülebilirlik, en geniş anlamıyla, kendi ihtiyaçlarımızı karşılarken diğer canlıların ve gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılamalarına engel oluşturmayacak şekilde hareket etmek demektir. Günlük yaşamımızda doğal kaynaklara ek olarak sosyal ve ekonomik kaynaklara da ihtiyaç duyuyoruz. Bu nedenle sürdürülebilirliği çevreciliğin yanında sosyal ve ekonomik kalkınma meselelerini de içeren bir eksende ele almak gerekiyor.

Aslında sürdürülebilirlik oldukça basit bir ilkeye dayanır: Hayatta kalmamız ve refah içinde bir yaşam sürebilmemiz için ihtiyaç duyduğumuz her şey, doğrudan veya dolaylı olarak doğal çevremizle bağlantılıdır. Sürdürülebilir bir yaşam tarzı benimsemek, mevcut ve gelecek nesillerin de refah içinde yaşayabilmesi için insanların ve doğanın üretken bir uyum içinde var olabileceği koşulları yaratmak ve sürdürmektir.

Sürdürülebilirlik neden önemlidir?

Sürdürülebilirllik dünya üzerindeki yaşamın devam etmesi için temel bir kavramdır. Sürdürülebilir bir yaşamın bizler için hem kısa hem de uzun vadede birçok faydası vardır. Hem doğayla barışık hem de insan yararına hizmet eden seçimler yaparak ekosistemi koruyabilir, doğal kaynaklara sahip çıkabilir ve tüm canlıların yaşam koşullarını gözeten bir hayat sürebiliriz. Aksi takdirde doğal kaynaklar giderek daha fazla tahrip olacağından şu an yaşadığımıza benzer hayatlar yaşamaya devam edemeyiz. Oysa gelecek nesillere de en az bizim yaşadığımız kadar güzel bir dünya bırakmakla yükümlüyüz.

Doğa kendi kendini yenileme gücüne sahiptir. Ancak bizim soyumuzu devam ettirmemiz için doğanın kaynaklarını bu yenilenme döngüsünün elverdiği ölçüde kullanmamız gerekiyor. Bugün kullandığımız her ürün istisnasız doğadan gelmekte. Doğanın bize sunduğu hizmetlerin finansal değeri yaklaşık 30 trilyon dolar kadar, ki bu rakam tüm dünyanın ürettiği ekonomik değerin neredeyse iki katına eşdeğerdir. Durum böyle olunca, sürdürülebilir olmak demek kendi soyumuzu devam ettirmemiz için gezegenin bize sunduğu ürün ve servisleri insana layık olan şartlarda yaşamak ve kullanmak demektir. Sürdürülebilirlik prensiplerini benimsemek ise temiz hava ve toksik olmayan atmosfer koşulları, güvenilir doğal kaynakların korunması, su kalitesi ve temizliği, ormansızlaşmanın önüne geçilmesi gibi birçok yaşamsal fayda sağlar.

Sürdürülebilir kozmetik alışverişi nasıl yapılır?

Alışverişlerinizde sürdürülebilir yöntemlerle üretilmiş ürünleri tercih ederek siz de sürdürülebilirlik prensiplerine daha uygun bir yaşam sürebilirsiniz. Bir ürünün sürdürülebilir olup olmadığını anlamanın en basit ve doğru yolu ürün etiketini ve ürün üzerindeki logoları incelemektir.

Watsons mağazalarında, watsons.com.tr’de ve Watsons Mobil Uygulamasında Sürdürülebilir Yaşam kategorisinin altında 3 farklı ürün grubu bulunur. Bunlar vegan ürünler, organik ürünler ve sürdürülebilir ürünlerdir.

Vegan ürünler: Hayvansal ya da hayvansal türevli (süt, yumurta, bal gibi) hiçbir içeriği formülünde bulundurmayan kozmetik ürünlerdir. Bu ürünlerin, Ulusal Kozmetik Mevzuatı esaslarını karşılaması ve ürünün içeriğinde hayvanlardan elde edilen hiçbir bileşenin kullanılmadığını kanıtlanması ve bu doğrultuda ilgili kuruluşlar tarafından belgelendirilmiş olması gerekmektedir. Bir ürünün vegan olduğunu anlamak için ürün ambalajındaki logoları inceleyebilirsiniz.

Sağlık Bakanlığınca onaylanan bazı vegan kozmetik logoları:

Organik ürünler: Organik tarım faaliyetleri esaslarına uygun olarak üretilmiş ham maddeler kullanılarak, ham maddeden bitmiş ürüne kadar organik olma gerekliliklerini sağladığını kanıtlayan, ağırlıkça en az % 95’i organik üretimle elde edilmiş organik/ekolojik kozmetik bileşenlerinden oluşan bitmiş kozmetik ürünleri organik kozmetik ürünler arasında yer alır.

Bir ürünün organik olduğundan emin olmak için üretici şirketin “organik” beyanını, buna ilişkin görselleri veya ima eden ifade ve şekilleri; etiket, ambalaj, yazılı, sözlü, görsel vs. tanıtımlarda kullanabilmek için üreticilerin bu ifadelerin gerekliliklerini sağladıklarını kanıtlayan belgelere sahip olmaları gerekmektedir.

Sağlık Bakanlığınca onaylanan bazı organik kozmetik logoları:

Sürdürülebilir ürünler: Doğa dostu, yeniden dolum yapan, sürdürülebilir içerik ve ambalajlara sahip ürünlerdir. Bu ürünler arasında üç farklı kategori bulunur. Clean Beauty olarak da geçen doğa dostu markalar; vegan, doğal, organik ya da yeşil olma özelliklerinden en az bir tanesine sahip, topluma veya çevreye fayda sağlayan uzun dönemli bir sosyal sorumluluk veya sürdürülebilirlik projesi olan ve istenmeyen 10 içerik maddesini (Hydroquinone, Triclosan, Quaternium-15, Chloroacetamide, Triclocarban, Phthalates, Ophenylphenol, Borates, Methylene Glycol, Microplastic Beads) içermeyen markalardır.

Refill yani yeniden dolum yapan ürünler ise karbon ayakizini azaltmak için yeniden doldurulabilen yani torba ambalaja sahip ürünlerdir. Bu ambalajlar orijinal ürün ambalajına oranla daha az plastik kullanılarak üretilmiştir. Torba ambalajlı ürünü satın alarak, evinizde daha önceden ambalajlı olarak satın aldığınız, biten ürünün şişesine boşaltır ve hem plastik tüketiminizi azaltır hem de aynı ürünü daha uygun fiyata satın almış olursunuz.

Sürdürülebilir içeriklere ve sürdürülebilir ambalajlara sahip ürünler ise markadan bağımsız olarak bir ürünün sürdürülebilir yöntemlerle üretildiğine ya da paketlendiğine işaret eder. Bu grupta içeriğinde kullandığı palm yağını sürdürülebilir kaynaklardan elde eden RSPO sertifikalı (yetiştirilen palmiye fidanlıklarının sürdürülebilirliğinin sağlanarak yağmur ormanlarının daha az zarar görmesini sağlayan sertifika) ürünler, içeriğinde ya da ambalajında FSC sertifikalı kağıt (üretiminde ağaç kullanılan ürünlerin hammaddelerini sağladıkları ormanın sürdürülebilir olarak yönetildiğini gösteren sertifika)  ya da geri dönüştürülmüş kağıt kullanan ürünler, Yeşil Nokta sertifikalı ürünler (ambalajlı bir ürünü piyasaya süren işletmenin ambalaj atıklarının geri kazanımı ile ilgili yasal yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve geri dönüşüm sistemine mali katkı sağladığını gösteren ÇEVKO sertifikası), içeriğinde ya da ambalajında kullandığı plastiği azaltan ya da geri dönüştürülmüş plastik kullanarak üreten ürünler, ambalajında tarımsal atıklardan üretilmiş biyoplastik kullanan ürünler ve ambalajında hiç plastik kullanmayan ürünler bulunur.

Bir ürünün sürdürülebilir olduğunu ifade eden bazı logolar: