Dünyamızda artık gözle görünen ve hissedilen bir değişim yaşanıyor. İklim krizinin tam ortasındayız… Bir milyondan fazla tür yok olma tehdidi altında, karaların %75’i ve denizlerin %66’sı insanlar tarafından tahrip ediliyor. Bilim insanları, geleceğimizi korumak istiyorsak önümüzdeki 10 yıl içinde çevresel krizle mücadele etmemiz gerektiğini söylüyor.
Doğal kaynakların kullanımının ve gezegenin kendi kendini yenileme hızının aşıldığını gösteren Dünya Limit Aşım Günü, bize bu gerçekleri bir kez daha hatırlatıyor. Bu yıl tüm dünya için 2 Ağustos, Türkiye için ise 22 Haziran olarak belirlenen Limit Aşım Günü; iklim değişikliği, su kıtlığı, biyolojik çeşitlilik kaybı ve diğer çevresel sorunlarla mücadele etmenin önemini vurguluyor.

Limit Aşım Günü Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Limit Aşım Günü (Earth Overshoot Day), gezegenin sahip olduğu ve 1 yıl boyunca kullanabileceğimiz kaynakları tükettiğimiz günü gösteriyor. Başka bir deyişle tüketimin dünyanın kendini yenileme hızını geçtiği gün. Birleşmiş Milletler tarafından toplanan veriler doğrultusunda, Küresel Ayakizi Ağı (Global Footprint Network) tarafından dünyanın biyolojik kapasitesinin insanlığın ekolojik ayak izine bölünmesi ve bir yıldaki gün sayısı olan 365 ile çarpılmasıyla hesaplanıyor. Bu matematik hesaplamalar karmaşık gelebilir ama aslında sonuç çok basit: 2 Ağustos günü global olarak gezegenin bize 2023 yılı için sunduğu kaynakları tükettik bile. Bu yıl Türkiye’nin aşım tarihi ise 22 Haziran. Limit Aşım Günü, 2022 yılında 
28 Temmuz olarak açıklanmıştı, yani bu yıl Türkiye olarak kaynakları daha hızlı tükettik…

Limit Aşım Günü’nü ertelemek için neler yapılabilir?

Limit Aşım Günü’nü biraz daha ertelemek önemli farklar yaratabilir. WWF’ye göre Limit Aşım Günü’nü her yıl altı gün daha erteleyebilirsek 2050 yılına kadar tek bir gezegenin kaynaklarının yetmesi mümkün olacak. Hayatımızda küçük ama anlamlı değişiklikler yaparak bu önemli konuda fark yaratabiliriz. Örneğin, günlük su tüketimimizi bilinçli bir şekilde azaltabilir, atıklarımızı geri dönüştürme alışkanlığı edinebilir veya çevre dostu ulaşım yöntemlerine yönelebiliriz.
Küresel ısınma ve çevre değişiklikleri, hepimizin ortak meselesi ve bu konuyu kendi sorunumuz gibi sahiplenmeliyiz. Birlikte hareket ederek, gelecek nesillere daha temiz bir dünya bırakabiliriz.
Sürdürülebilir ve dengeli enerji kullanımı: Fosil yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynaklarını tercih etmek, enerji verimliliğini artırmak ve enerji tasarrufu yapmak, karbon ayak izini azaltmada büyük rol oynar. Fosil yakıt kullanımını olabildiğince azaltıp hibrit/elektrikli araçlar tercih edebilirsiniz. Tek kişi bir aracı kullanmak yerine toplu taşıma kullanarak mevcut ayak izinizi düşürebilirsiniz. Elektrikli ev aletleri kullanımında enerji verimli modelleri tercih edebilir, elektrikli aletleri kullanılmadığı zaman fişte bırakmak yerine tamamen kapatabilirsiniz. İhtiyacınız kadar elektronik cihaz kullanımı/alımı ile su ve elektrik tasarrufu sağlayabilirsiniz.

Sürdürülebilir gıda tüketimi: Sürdürülebilir tarım yöntemleri kullanmak, gıda atıklarını önlemek, su kullanımını azaltarak ve ormanların korunmasına katkıda bulunarak dünyanın kaynaklarını daha iyi yönetmemize yardımcı olur. Bu nedenle ürünlerin ulaşım ve üretim sürecindeki karbon ayak izini azaltmak için yerli ve organik ürünleri tercih edebilirsiniz. Beslenme alışkanlıklarınızı değiştirerek et tüketimini azaltıp daha az karbon salınımı yaratan sebze gibi gıdalara sofranızda daha çok yer verebilirsiniz. Paketli gıdaları azaltmak ve en önemlisi ihtiyacınız kadar tüketmek de bireysel olarak atabileceğiniz adımlardan bazıları.

Daha az atık üretmek: Atıkları azaltmak, geri dönüşüm ve yeniden kullanımı teşvik etmek, doğanın geleceği için fark yaratabilir. Plastik kullanımını azaltıp, tekrar kullanılabilir ve biyobozunur ambalajlı ürünleri tercih etmek oldukça önemli. Organik atıkları ayrı toplayıp toprağa geri kazandırmak mümkün. İhtiyacınız kadar satın alarak israfı önleyebilirsiniz. Yeşil alanların korunması için piknik alanları, kıyı şeritleri, orman ve mesire alanlarından ayrılırken genel bir çevre temizliği yapabilirsiniz. Bu alanlara giderken yanınızda eldiven ve çöp poşeti götürmek iyi bir seçenek olabilir. Tüm bunlarla birlikte plastik, metal, elektronik, kâğıt-karton vb. geri dönüşebilen atıklarınızı kaynağında ayrıştırmayı unutmayın.

Ormanların korunması ve ağaçlandırma: Doğal yaşam alanlarının ve ekosistemin korunması, biyoçeşitliliğin sürdürülebilirliği için önemli. Ormanların korunması ve yeni ağaçlandırma projelerine katkı sağlamak, atmosferdeki karbon miktarını düzenleyerek Dünya Limit Aşım Günü’nü daha geç bir tarihe erteleyebilir.

Kaynaklar:
https://www.ekoiq.com/bugun-turkiye-icin-dunya-limit-asim-gunu/
https://www.zorlu.com.tr/akillihayat2030/yazilar/limit-asim-gunu
https://borusanturuncu.com/limit-asim-gunu-17-dunya-varmis-gibi-tuketiyoruz/
https://iklimgazetesi.com/limit-asim-gunu-nedir/
https://www.wwf.org.tr/?12540/Limit-Asim-Gunu